Verlichting: uitleg gloei, halogeen, spaarlamp en led

Verlichting soorten Welke lamp soorten zijn er 

lampen soorten

Verlichting soorten en lampen zijn er in heel veel soorten te vinden. De verschillende lamp types bepalen soms de sfeer in huis, maar zijn ook vaak op de ene plek wel praktisch en op een andere wat minder.

Er is veel informatie over verlichting, en er zijn vele sferen die je met verlichting kan oproepen. Hier is in ieder geval een start gemaakt om inzicht te krijgen in de verschillende verlichtingen en mogelijkheden.

Staat u in een  winkel en zoek snel technisch advies (watt = lumen) om een lamp aan te kopen klik dan hier:  Lichtsterkte van watt naar lumen

Verlichtingstype en de juiste lamp

Voor de verlichting die in woningen voorkomen kunnen we de belangrijke types omschrijven, te weten de gloeilamp, halogeenlamp, spaarlamp en LED verlichting.

De gloeilamp   lamp-soorten

Groeilampen mogen vanaf 2012 niet meer in de handel worden gebracht  (wel voorraad opmaken) en vanaf 2016 definitief uit de handel. De twee belangrijkste afmeting van fittingen hierin zijn de E27 en de E14.

De gloeilamp is ooit de eerste stap geweest naar elektrische verlichting. In 1910 is de gloeilamp ontwikkeld zoals wij die nu nog kennen: met gloeidraden van wolfraam.

Werking gloeilamp

De gloeilamp werkt door het laten “”gloeien“” van de gloeidraden die zich in de glazen ballon bevinden. Dit gebeurt door er een elektrische stroom doorheen te sturen. De gloeidraden zijn gemaakt van wolfraam. Dit is een metaal is met een zeer hoog smeltpunt, en hierdoor kan de gloeidraad een hoge temperatuur bereiken.  Dit komt ten goede aan de lichtopbrengst.

De glazen ballon die de gloeidraden afschermt bevat zeer weinig zuurstof, dit om te voorkomen dat de gloeidraden gaan reageren, ofwel: verbranden. Vroeger werd dit bereikt door de glazen ballon vacuüm te trekken, maar later werd deze gevuld met edelgas: dit gas reageert niet of nauwelijks waardoor de gloeidraden niet kunnen verbranden.

Door nieuwe EU regels die inmiddels van kracht zijn mogen er geen gloeilampen van 100 watt meer worden geproduceerd of geleverd. In de loop van 2011 / 2012 worden ook de lagere wattage geleidelijk afgeschat.

Reden hiervoor is het stimuleren van duurzame energie en het sparen van het milieu. Een gloeilamp is een lamp die nog geen 10% van de energie die gebruikt wordt omzet in licht. De rest is stralingswarmte, wat meestal verspilt wordt.

 Halogeenlamp

Vanaf 1 september 2018 gaan veel types halogeenlampen uit de handel. Deze beslissing is niet van invloed op de directionele halogeenlampen, zoals populaire spotlights halogeenlampen die vaak gebruikt worden in bureaulampen en schijnwerpers (type GU10 en PAR30 fitting)  De maatregelen zullen niet van toepassing zijn op producten die al op de schappen in de winkels staan, maar alleen op de nieuwe producten die te koop worden aangeboden. Halogeenlampen verbruiken tot tien keer meer stroom dan led-lampen voor dezelfde lichtopbrengst.

De halogeenlamp is een variant op de gloeilamp: ook deze lamp heeft een met gas gevulde ballon met daarin een gloeidraad. Het grootste verschil met een normale gloeilamp is de bedrijfstemperatuur: de halogeenlamp wordt veel warmer waardoor de lamp een andere lichtkleur uitstraalt. Waar de gloeilamp veel infrarood licht uitstraalt, heeft halogeenlicht een meer witte lichtkleur. Hierdoor bij halogeen meer ‘bruikbaar’ licht en heeft de halogeenlamp een beter rendement: ruwweg zo’n 3 keer beter dan de gloeilamp.

De werking van de halogeenlamp is iets gecompliceerder dan die van de normale gloeilamp: ook in de halogeenlamp is er een gloeidraad, maar doordat de bedrijfstemperatuur veel hoger is dan die van de gloeilamp, zou dit de levensduur ernstig bekorten. De lamp beschikt echter over een ‘zelfreparerend’ systeem. De gloeidraad zal door de hoge temperatuur langzaam verdampen; deze materie slaat neer op de koudere delen van de lamp. Dit reageert echter met het halogeen in de lamp, en wordt in de hete delen van de lamp (de gloeidraad) weer ontleed in metaal en halogeen. Hierdoor ‘groeit’ de gloedraad als het ware weer aan, waardoor de levensduur wordt verlengd.

Halogeenlampen worden veel voor spotjes gebruikt.

Spaarlamp

Spaarlamp of CFL (compacte fluorescentielamp)

Een spaarlamp bestaat uit 2 hoofdonderdelen: de ballast en de glazen buis.Een spaarlamp is een fluorescentielamp. Elektronen uit de stroom worden in de glasbuis met kwik-atomen in botsing gebracht. De kwik-atomen raken hierdoor in aangeslagen toestand en zenden bij terugval naar de grondtoestand ultraviolette straling uit.  Deze straling valt op een coating van witte fosfor, waar het UV-licht wordt omgezet naar zichtbaar licht.  De ballast kan magnetisch of electrisch zijn. Elektrische ballasten zijn een stuk beter, omdat ze geen flikkeringen geven bij het aanzetten van de spaarlamp.

Spaarlampen zijn lampen die een stuk minder energie gebruiken. En hoewel ze in aanschaf duurder zijn dan gloeilampen, zijn ze op de lange duur veel goedkoper. Ze gaan al snel 5 x langer mee dan een normale gloeilamp.

Het nadeel van spaarlampen kan zijn dat het licht als minder prettig wordt ervaren op sommige plekken. Ook kan de levensduur op plekken waar het licht vaak aan- en uit gaat snel teruglopen. (bijvoorbeeld in toiletten). Een spaarlamp komt verder langzaam op volle sterktetekst en geeft relatief veel meer magnetische straling af dan de traditionele gloeilamp.  Spaarlampen bevatten een kleine hoeveelheid van het giftige metaal kwik. Let wel: de hoeveelheid kwik is ruim binnen te toegestane grens. Bij het breken van een spaarlamp ruimte goed luchten en resten goed opruimen.

 LED lampen

LED = Light Emitting Diode.  Door de ontwikkelingen op gebied van duurzaamheid en het afnemen van de markt voor gloeilampen, zijn er ook op het gebied van lampen voor in huis verschillende ontwikkelingen met LED-lampen. Dit kan een goed alternatief zijn voor een gloeilamp en spaarlamp. Deze ontwikkelingen zijn in volle gang, en zullen in de toekomst steeds beter worden.

Een LED-lamp bestaat uit een cluster Light-Emitting-Diodes (LEDs). Een LED is een halfgeleider die licht uitzendt als er stroom door loopt. Omdat een enkele LED maar een enkele kleur kan uitzenden, zijn er technieken nodig om wit licht te maken. De volgende drie technieken worden toegepast:

  • Golflengte-conversie: hierbij wordt fosfor-poeder gebruikt om de straling die door de LED wordt uitgezonden om te zetten naar wit licht. Er zijn diverse vormen van deze techniek, waarvan de techniek met UV-LEDs het meest natuurgetrouwe licht oplevert.
  • Kleurmixen: hierbij worden LEDs van verschillende kleuren in één cluster geplaatst. Al deze kleuren bij elkaar leveren een wit licht op. Omdat er geen fosfor gebruikt wordt, is de efficiëntie van deze lampen hoger. Nadeel is dat bij het uitvallen van LEDs, één kleur kan gaan overheersen.
  • Homoepitaxtiale ZnSe: deze nieuwe techniek resulteert in een LED die tegelijkertijd geel en blauw uitzendt. Het resultaat is een efficiënte (geen fosfor nodig) lamp met een natuurgetrouw licht.

LED-lampen zijn overal toepasbaar en halen vaak een aantal van 50.000 branduren voordat ze op zijn. Door de betere mening van kleuren ben je niet altijd meer afhankelijk van de kille witte kleur van led verlichting. Led verlichting wordt inmiddels toegepast in televisieschermen en computerschermen, ruimteverlichting, zaklampen, fietslampen, autoverlichting, verkeersborden, veldverlichting, tuinverlichting, straatverlichting. Eigenlijk voor alles waar verlichting wordt gebruikt is er wel een LED-vorm te vinden.

 Branduren type lampen

Type lamp

Gemiddelde branduren

Gloeilampen

ca. 750-1250 uur

Halogeen

ca. 2000-2500 uur

Spaarlampen ( CFL )

ca. 10.000 uur

 LED

ca. 50.000 uur

 

Verlichting is uiteraard onmisbaar in elke woning. En denk eraan om een voorraad in te slaan om niet ineens zonder licht te komen staan en hals over kop ergens lampen moet kopen. Het is immers meestal avond, als u een defect constateert.

7 gedachten aan “Verlichting: uitleg gloei, halogeen, spaarlamp en led”

  1. Misschien kan hier iemand me helpen. Ik heb een paar jaar geleden een spaarlamp
    gezien op Internet die een soort van ingebouwde accu had die bij stroomuitval nog een paar uur licht geeft.
    Heb me blind gezocht op Google maar kan het niet vinden. Weet iemand hier wat ik bedoel en waar ik ze kan vinden?

    1. Vraag: Een lamp met een kleine accu/batterij die blijft branden als stroom uitvalt.
      Hierbij antwoord op uw vraag:
      Oplaadbare LED Noodverlichting: 12,95 per stuk. zie elektronica-shop.nl/contents/nl/d528_Noodverlichting.html

  2. Een gloeilamp heeft volgens Elektro-info.nl 1250 branduren.
    Laat ik deze lamp dag en nacht branden: 1250:24uur = 52 dagen….?!
    Na 52 dagen zal deze gloeilamp aan einde levensduur zijn..?
    Dit lijkt mij toch onwaarschijnlijk……..

    Halogeen-lamp: max. 1250 : 24u. = 104 dagen non-stop branden en al op dan….?
    Wat klopt hier niet??? Laat mij toch aub weten.
    Groeten, Piet Stoffels uit Koningsbosch.

    1. Beste Piet, De levensduur van een gloeilamp is ongeveer 1.000 tot 1.500 branduren. Een gloeilamp gaat dus zo’n 250 – 350 ‘avondjes’ van 4 uur mee. (dit komt neer op: ca. 1 jaar bij benadering) led gaat langer mee.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *